Cerrahi Bilimi; 20. yy’ın son dekadında, laparoskopik cerrahi ile sağladığı atılımı, son yıllarda kullanıma giren robotik platformlarla birlikte sürdürecektir. Robotik cerrahi, laparoskopik cerrahinin evrimidir! Bu dönüşüm kaçınılmazdır.
Cerrahi Bilimi; 20. yy’ın son dekadında, laparoskopik cerrahi ile sağladığı atılımı, son yıllarda kullanıma giren robotik platformlarla birlikte sürdürecektir.
Robotik Cerrahi, laparoskopik cerrahinin evrimidir! Bu dönüşüm kaçınılmazdır. Şimdi, ne kadar pahalı olduğu, ameliyat salonlarında yer kapladığı, laparoskopiye hatta açık cerrahiye üstünlüğü bilimsel çalışmalarla kanıtlanamadığı söylense bile, yakın gelecekte özellikle yeni platformların da kullanıma sunulmasıyla kuvvetli söz sahibi olacaktır.
Günümüzde Intuitive Surgical Şirketinin “da Vinci”isimli robotik platformu en yaygın kullanılandır. ABD’nde 2700 üzerinde, ülkemizde 35 platform kullanımdadır. Sadece karın cerrahisinde değil; göğüs ve kalp cerrahisinde, tiroid cerrahisinde, baş-boyun cerrahisinde, ortopedik cerrahide de kullanılmaktadır.
Halen kullanımda olan robotik platformların en önemli faydalarından biri, cerrahın eli gibi çalışmasıdır. Bilim genelde doğadan ilham alır ve bu teknolojide de insanın kol ve el yapısı en önemli dayanak noktası olmuştur. Robotik el, insan elinin karmaşık ve esnek hareketlerinin çoğunu mikro uçları ile becerebilmektedir. Bu da cerraha manevra kabiliyeti sağlayarak, ameliyatı daha az kanama ve travma ile tamamlamasına yardım etmektedir. Ayrıca, sağladığı 3 boyutlu görüntü, cerrahın dokuları daha iyi değerlendirmesini, ameliyata daha hakim olmasını sağlar.
Ancak, şu anda kullanımda olan robotik platformlar teknik olarak “Robot” değiller. Halen kullanılanlar, cerrahın gözlerinin ve ellerinin uzantısıdır. Robotun kolları ameliyat bölgesine konuşlandırılır ve cerrah kumanda aletleri ile o kolları yöneterek ameliyatı gerçekleştirir. Teknik olarak bir robot, cerrahı yardımcı olacak değerli bilgileri söylemeli, bazı şeyleri otomatik olarak yapmalıdır. Örneğin; cerrahın ameliyat tekniğini zamanla analiz ederek tahmin edip kamera görüşünü değiştirebilse ne kadar iyi olurdu. Yapay zeka uygulamalarının robotik platformlara uyarlanması bu alanda önemli bir ilerleme kaydedecektir diye düşünüyorum. Hatta, akıllı cep telefonlarında kullanılan, rutin yapılan işleri öğrenip yapan uygulamalar bu platformlara uyarlanmaya başladı bile. Zamanla bu robotik platformlar öyle gelişecek ki; bir cerrah gibi yorumlamanın ötesinde ameliyatı da gerçekleştireceklerdir. Bunun için bir tahmin; 2053 yılı olarak ön görülmektedir. Aslında makinelerin ya da yapay zeka, robot ne derseniz deyin; 2060yıllına gelindiğinde insanoğlunu her alanda geçeceği varsayılmaktadır. Futuristik iş adamı, Amerikalı girişimçi Elon Musk, bu süreyi 2030 olarak aşağı çekmiştir. Ne kadar yakın değil mi?!
Cerrahi robotlar için küresel pazar günümüzde yılda yaklaşık 4 milyar dolar seviyelerinde, ancak bunun 2024 yılında 20 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Halen kullanım sınırlı sayıda cerraha ve hastaya açık ve bunun birinci nedeni maliyet. Kaldı ki; Gezegenimizde 5 milyar insan, temel cerrahi bakıma erişememektedir! Ne kadar ironik ve bir o kadar da üzüntü verici! Teknoloji zamanla geliştikçe, kullanıcı sayısı arttıkça ve farklı platformlar çıkması ile rekabetin de devreye girmesiyle, robotik platformlar yaygınlaşarak insanoğlunun hizmetine girecektir.
Başka bir önemli konu da; daha şimdiden uzaya yerleştik bile. Dünya yörüngesinde kurulan ve gittikçe büyütülen Uluslararası Uzay İstasyonu’nda insanlar uzun sürelerde kalarak bilimsel çalışmalarda bulunmaktadırlar. yakın zamanda hedef Mars’a yolculuk! Çok değil, 5 yıl içinde bunun gerçekleşmesi planlandı bile. Bu ortamlarda gelişmiş bir cerrahi robot platformu ihtiyacı oldukça fazladır.
Sonuç olarak yeni robotik platformlar, çok yönlü, kullanımı kolay ve küçük olmalılar. Uygulama maliyetleri kabul edilebilir oranlarda olmalıdır. Bunun ötesinde yapay zeka uyarlamaları ile kullanıcı tarafından geliştirilebilmelidirler.
Son söz cerrahlara: yakın gelecekte bu platformlarla beraber olacağız!
Yukarıda robotik platform üreten belli başlı şirketler var. Resimlere tıkladığınızda şirket web sayfalarına yönleneceksiniz.
