Göbek fıtığı olan, doğurganlık çağındaki kadınlarda fıtığın onarılması, zamanlaması, uygulanacak teknik gibi konularda tartışmalar sürmektedir. Bu yazıda kabul gören yaklaşımları ve tercihlerimi yazacağım.
Kasık fıtıkları, tüm karın duvarı fıtıklarının 75%’ini oluşturur. Erkeklere nazaran kadınlarda az görülmektedir. Nerdeyse her dört erkekten biri kasık fıtığı riski taşırken, bu oran kadınlarda 3%’dür. Göbek fıtıkları ise, karın duvarı fıtıklarının 10%‘unu içerir ve kadınlarda daha sık görülür.
Göbek fıtığı, epigastrik fıtık, Spigelian fıtık gibi primer karın duvarı fıtığı olan doğurganlık çağındaki kadınlarda fıtığın onarılması, zamanlaması, uygulanacak teknik gibi konularda tartışmalar sürmektedir. Bu yazıda kabul gören yaklaşımları ve tercihlerimi yazacağım.
Öncelikle doğurgan kadın tanımını açıklamak istiyorum. Hamile kalıp doğum yapma potansiyeli olan, gelecekte bu planı olan kadınlara bu tanımlamayı pratikte kullanıyoruz. Çünkü bu hasta grubunda fıtık onarımına yaklaşım farklılıklar göstermektedir.
Fıtık cerrahisinde birincil hedef, onarımın nüks etmemesidir. Ardından daha az ağrı, hızlı günlük yaşama dönüş, iyi kozmotik görünüm gibi hedefler gelmektedir. Hasta açısından estetik görünümün düzelmesi önceliklidir. Bu açılardan göbek fıtıkları ön plana çıkmaktadır. Göbek estetik bir organdır ve vücudun merkezi konumunu işaret etmektedir. Buradaki bir anormallik hemen dikkat çekmektedir. Bu nedenle hastalarımızın göbekle ilgili öncelikli şikayeti estetik kusurdur.
Doğurgan kadında göbek fıtıklarını onaralım mı?
Gelecekte hamile kalması söz konusu kadınlarda yapılan göbek fıtığı onarımlarının – dikişli ya da yamalı olsun – nüks olasılığı fazladır. Hamilelik ile karın duvarı genişleyip gerileceği için onarılmış fıtık bölgesinde dikişler dokuyu tutamayıp fıtık tekrarlayabilir. Yamalı onarım ise; bu genişleme ve gerilmeye uyum sağlayamayan yama, zayıf alanı örtmede yetersiz kalacak ve nüks edecektir. Fıtık ameliyatı olmuş olan ve aşırı kilo alanlarda da aynı mekanizma ile fıtık nüksü görülmektedir. Bu nedenle onarım son hamileliğin ardından yapılmalıdır.
Fıtık, şikayet yapıyor ise ne yapalım?
Göbek fıtığı ağrı yapıyor, içine bir şeyler sıkışıyor ya da büyüyor ise; bu durumda iyi bir değerlendirme yapıp ameliyat planlanabilir. Ancak hastaya nüks riskinin fazla olduğu bilgisi mutlaka iyi anlatılmalıdır! O zaman seçenekler şöyle:
Eğer fıtık küçük ise (0-2 cm arası) açık yöntemle dikişli bir onarım yapılabilir. Yama kullanılacak ise onlay ya da sublay pozisyon tercih edilebilir. Yamanın 3 cm fıtık deliği etrafından taşması yeterli olmaktadır. Dikkat dikişli onarımın nüks riski daha fazladır!
Fıtık deliği 2-4 cm arası ise dikişli onarım düşünülmemelidir. Yine bir yama ancak uzun dönemde emilen bir yama uygun olacaktır. Günümüzde geç dönem emilen yamalar var; 6 ay ile 3 yıl arasında. Uzun dönem sonuçları bazı çalışmalarda başarılı. Sublay, ya da laparoskopik IPOM-Plus tekniği ile bu yamalar kullanılabilir. Yalnız bu konuda daha fazla klinik çalışma gereklidir ve bu tavsiye uzman görüşü içerir.
Çok daha büyük fıtıklar da ise, dev ameliyat fıtıkları gibi; onarım ön plana gelmektedir. Aciliyet arz edebilir. Hasta, böyle bir fıtığın onarımını yaptırdığında artık gebeliği gündemden kalıcı olarak çıkarması gerekir.
Ne zaman onarılmalı?
İdeal zaman son gebelikten 6 ay geçtikten sonradır. Daha erken onarımlarda az da olsa artmış nüks riski ve komplikasyonlarda artış görülebilir. Kasık fıtıkları içinde aynı durum geçerlidir.
Kasık fıtıklarına ne yapmalı?
Doğurgan kadında kasık fıtıklarının onarımında kısıtlama yoktur. Planlı olarak her zaman ameliyat edilebilir. Kesinlikle laparoskopik cerrahi teknikler ile onarılmasını öneriyoruz.
Sezeryan sırasında fıtık onarılabilir mi?
Kasık fıtıkları için her ne kadar yapılıyor ise de yapılmamasını tavsiye ediyoruz. Komplikasyon riski artmaktadır! Normal zamanda, mutlaka laparoskopik onarılmasını tavsiye ediyoruz ve uyguluyoruz. Hele göbek fıtıkları sezeryan sırasında asla onarılmamalıdır!
Sonuç olarak kanıta dayalı ileriye dönük daha fazla çalışmaya ihtiyaç vadır. Ancak güncel yaklaşımımız yukarıdaki gibidir.
Son söz: Kadınlarda göbek fıtığı onarımı sonrası nüksü azaltmak için; en iyi onarım zamanı, son gebelikten sonra yapılan fıtık onarımıdır.